Wijnbouw in Nederland
De afgelopen zomers heb ik vanwege Corona in Nederland doorgebracht. Eén van de dingen die ik in die periode gedaan heb, is de Groesbeekse wijnroute fietsen. Dit bracht mij ertoe om me eens wat meer te verdiepen in de wijnbouw in Nederland.
Geschiedenis
De wijnbouw in Nederland dateert al uit de tijd dat de Romeinen het in ons land voor het zeggen hadden. In die tijd werd er veel wijn gedronken. Dus was het logisch dat er ook in Nederland druiven verbouwd werden. De wijngaarden bevonden zich voornamelijk in het zuiden, in de buurt van Maastricht. Dat is niet zo vreemd, want ondanks het feit dat Nederland eigenlijk te noordelijk ligt voor druiventeelt, was deze streek erg gunstig vanwege zijn natuurlijke hoogteverschillen en zijn vruchtbare lössbodem.
In de middeleeuwen veranderde het klimaat. Het werd warmer en daardoor verspreidde de wijnbouw zich verder uit over Nederland.
In de late middeleeuwen kreeg wijn een sterke concurrentie van bier. Door de toevoeging van hop werd bier langer houdbaar en nam ook de kwaliteit toe. Hierdoor nam het aantal wijngaarden sterk af.
Vanaf 1540 veranderde het klimaat, het werd steeds kouder en vanaf 1590 ontstond “de kleine ijstijd”. Samen met de vernielingen tijdens de Tachtigjarige Oorlog zorgde deze ervoor dat de wijnbouw vrijwel geheel verdween. Voor de definitieve nekslag zorgden Napoleon en de druifluis. De laatste wijngaard rond Maastricht verdween halverwege de vorige eeuw, maar toen stelde de wijnbouw in Nederland al geruime tijd niets meer voor.
Toen in de jaren zeventig van de vorige eeuw enkele ondernemers in Limburg en Brabant weer startten met het beplanten van nieuwe wijngaarden, kreeg de wijnbouw gelukkig weer een nieuwe impuls. Sindsdien is er weer groei in kwantiteit, maar ook de kwaliteit wordt steeds beter.
Wijngaarden
Momenteel telt Nederland ongeveer 170 commerciële wijngaarden. Deze omvatten in totaal 320 hectare en bevinden zich voornamelijk in Limburg en Gelderland. Verder zijn er een paar wijngaarden in Noord-Brabant, Zeeland, Noord-Holland, Overijssel en in Drenthe. En zelfs in Groningen en Friesland vind je vandaag de dag een enkele wijngaard.
Met ruim 90 hectare neemt Limburg het grootste deel voor zijn rekening. Met een kleine 40 hectare volgt de Achterhoek. Groeiend is het gebied rond Groesbeek, waar ik onlangs de wijnroute gefietst heb.
In totaal wordt er in Nederland ongeveer 1 miljoen liter wijn per jaar geproduceerd. Dat zijn dus ongeveer 1,3 miljoen flessen. Bedenk je dan eens dat alleen al in het Rioja gebied in Spanje jaarlijks 300 miljoen liter wijn wordt geproduceerd.
Druivenrassen
Het relatief koude klimaat is Nederland is ongunstig voor traditionele druivenrassen als Cabernet Sauvignon, Merlot en Chardonnay. Deze rassen zijn gevoelig voor schimmelziektes zoals meeldauw en botrytis. Daarom vinden we in Nederland veel meer druivenrassen die beter bestand zijn tegen deze ziektes.
Dit neemt niet weg dat er wel degelijk bekende traditionele druivenrassen zijn aangeplant, maar slechts op kleine schaal. Een paar voorbeelden hiervan zijn Pinot Blanc, Pinot Gris, Auxerrois en Muller-Thurgau.
Maar het merendeel van de aanplant in Nederland bestaat uit nieuwe rassen die beter bestand zijn tegen schimmelziektes. In mijn rondgang langs de wijngaarden in Groesbeek maakte ik kennis met de Johanniter, Helios en Sauvignac, drie witte druiven en de rode druiven Regent en Cabernet Noir. Maar er zijn er nog meer zoals Rondo, Cabernet Cortis, Solaris ea. Zo heeft een wijngoed in Limburg vanaf 1988 op experimentele basis meer dan 70 verschillende wijndruiven aangeplant.
De Groesbeekse wijnroute
Zoals gezegd heb ik tijdens mijn vakantie in Nederland de Groesbeekse wijnroute gefietst. Een echte aanrader! Tijdens een 30 kilometer durende fietstocht kom je langs vijf enthousiaste Groesbeekse wijnboeren, waar je een bezoek aan kunt brengen voor rondleidingen, proeverijen, lunches en diverse evenementen, zoals de jaarlijkse wijnfeesten in September.
Meer informatie over de Groesbeekse wijnroute vind je hier https://www.visitnijmegen.com/routes/2393141239/wijnroute-groesbeek
André de Vroom